Atmosfera e tokes dhe shtresat e saj

Atmosfera

Atmosfera eshte mbeshtjellesi i gazte i tokes, i cili e mbeshtjell token dhe qendron i mberthyer rreth saj per shkak te forces se gravitetit. Ajri i thate permban 78.08% nitrogjen, 20.95%, 0.038% dioksid Karboni dhe nje sasi te madhe gazrash te tjere siç është avulli i ujit me një mesatare afro 1%.
Atmosfera e tokes e mundëson jetën në tokë pasi që thith rrezet ultravjollcë, duke ngrohur sipërfaqen e tokes permes serave dhe duke reduktuar (zvogeluar) temperaturat ekstreme mes ditës dhe natës.
Nuk ka kufij të caktuar mes atmosferes dhe hapesires. Ajo gradualisht rrallohet derisa te zhduket fare.

Temperatura dhe shtresat

Temperatura e atmosferes se tokes varet nga lartesite e ndryshme: Marrredheniet matematikore mes lartesise dhe temperatures varet nga 5 shtresa kryesore:

Ekzosfera - Prej 500 - 1.000 km deri ne 10.000 km perfshin grimca te lira qe mund te levizin brenda dhe jashte magnetosferes dhe hapesires eres diellore.

Ekzobaza - njihet ndryshe si niveli kritik dhe eshte kufiri me i ulet i ekzosferes.

Jonosfera - Pjesa e atmosferes qe eshte e jonizuar nga rrezatimi diellor prej 50 - 1.000 km dhe bllokon ekzosferen me termosferen.

Termopauza - eshte kufiri mbi termosferen qe varet nga lartesite 500-1.000 km

Termosfera - Prej 80-85 km deri ne mbi 640 km, temperatura rritet me lartesi. Temperatura e kesaj shtrese mund te shkoje deri ne 1500 oC( grade celcius).

Mezopauza- eshte pjesa me e ftohte ku temperaturat arrijne ne -100 oC( Grade Celcius)

Mezosfera nga fjala greke do te thote "mes". Kjo eshte pjesa ku digjen meteoret gjate hysrjes ne atmosfere.

Stratopauza - eshte kufiri mes stratosferes dhe mezosferes. Ketu shtypja eshte afro 1/1000-tat e nivelit te detit.

Stratosfera - nga fjala latine do te thote " shperndarje". Temperatura rritet me lartesi. Kjo shtrese permban edhe shtresen e ozonit, e cila permban sasi te madhe te ozonit. Ozoni eshte oksigjen treatomik me ngjyre te kalter te celet, por qe kur lengezohet ngjyra e tij vjen duke u mbyllur.

Tropopauza - eshte kufiri mes stratosferes dhe troposferes.

Troposfera - nga fjala greke do te thote "ndryshim" ose kthim. Ajo eshte shtresa me e ulet e atmosferes, i takon siperfaqes dhe shtrihet deri ne 7km ne pole dhe afro 17 ne ekuator me disa ndryshime per shkak te ndryshimit te motit.
Kjo nxehtesi e rrallon masen e ajrit sa here qe rritet.

Me nje fjale mesatarja e temperatures se mbeshtjellesit te gazte te tokes eshte rreth 15 oC.